หากเรามองของเล่นเป็นแค่”ของเล่นเพื่อเล่นสนุก” ก็จะไม่แปลกใจที่จะเห็นเด็กบางคนถือปืน ถือดาบวิ่งยิงไปฟันไปอย่างสนุกสนานทุกเย็นที่กลับจากโรงเรียน หรือเห็นพ่อที่ชอบซื้อแต่หุ่นยนต์ให้ลูกเล่นตัวแล้วตัวเล่า หรือเห็นเด็กบางคนเล่นรถบังคับวิทยุ วิ่งชนฝา ชนประตู ล้มคว่ำคะมำหงายพังแล้วก็ซื้อมาเล่นกันใหม่ พอใจและสุขใจที่เห็นลูกสนุกกับของเล่น หากคิดเพียงแค่นั้นลูกๆ ของเราก็คงได้ประโยชน์จากการเล่นของเล่นเพียงแค่ส่วนเดียว แต่อีกส่วนที่สำคัญมากและลูกของเราจะขาดไปก็คือ การเล่นเพื่อเรียนรู้และพัฒนา
ความฉลาดที่เกิดจากการเล่น
ปัจจุบันมีนักการศึกษาทั้งในและต่างประเทศได้พูดถึงกันมากในเรื่องของพีคิว (PQ..Play Quotient) หรือ ความฉลาดที่เกิดจากการเล่น เพราะเชื่อกันว่าเด็กสามารถพัฒนาความสามารถได้อย่างรอบด้านจากการเล่น ไม่ว่าจะเป็นด้านร่างกาย การทำงานอย่างสัมพันธ์ระหว่างมือกับตา ด้านอารมณ์ จิตใจ ด้านสังคม และด้านสติปัญญา การเล่นเป็นกิจกรรมที่เด็กชอบอย่างเป็นชีวิตจิตใจอยู่แล้ว การเรียนรู้และพัฒนาผ่านการเล่นจึงเกิดขึ้นได้โดยง่ายและรวดเร็ว
การเลือกของเล่นให้เด็ก ...
ปัจจัยสำคัญปัจจัยหนึ่งที่นำมาสู่การพัฒนาเด็กผ่านการเล่น จึงเป็นเรื่องที่ต้องนำมาพิจารณาให้มากกว่าเล่นเพื่อสนุกเสียแล้ว ในเมื่อการเล่นเป็นการพัฒนาเด็กอย่างรอบด้าน ดังนั้น ของเล่นที่นอกจากปลอดภัยและเหมาะกับวัยแล้ว ยังจำเป็นที่จะต้องให้เด็กได้มีของเล่นที่เล่นแล้วให้ประโยชน์กับเด็กอย่างหลากหลาย ไม่ใช่เล่นสนุกอยู่กับของเล่นประเภทเดียวหรือน้อยประเภท เช่น
ได้เล่นกับลูกบอล ได้เล่นของเล่นปีนป่าย ได้ถีบจักรยาน เพื่อให้แขนขา
แข็งแรง รู้จักทรงตัว กะระยะ
ได้เล่นกับของเล่นที่ได้ใช้มือกับตาทำงานประสานกัน เช่น ภาพตัดต่อ
การต่อบล็อก การร้อยลูกปัด
ได้เล่นสมมุติ จินตนาการ กับตุ๊กตา ตัวสัตว์จำลอง บ้านจำลอง เครื่องครัว เครื่องแต่งกาย
ได้พัฒนาด้านสติปัญญาการเรียนรู้ จากการเล่นของเล่นที่เป็นเกมฝึกการคิด ของเล่นที่เกี่ยวกับการคิดแก้ปัญหา การคิดเชื่อมโยง การสังเกต ความจำ ของเล่นที่ได้พัฒนาความคิดสร้างสรรค์ จากการเล่นบล็อก ตัวต่อพลาสติก แป้งโด ตัวต่อแม่เหล็ก
ได้เล่นของเล่นที่ทำให้เด็กสงบ ต้องใช้ความอดทนพยายามในการประดิษฐ์หรือประกอบขึ้นเอง เช่น ประกอบชิ้นส่วนไดโนเสาร์ ประกอบชิ้นส่วนเครื่องบิน บ้าน การประดิษฐ์ของใช้จากวัสดุต่างๆ
ได้เล่นของเล่นที่ให้ปฏิบัติตามกติกาข้อตกลงเมื่อเล่นร่วมกัน เช่น เกมฝึกความจำ เกมโดมิโน
ขณะที่เด็กๆ เล่นกับของเล่นที่หลากหลายก็เหมือนกับเขาได้เรียนรู้อย่างสนุกสนานกับครูหลากหลายสาขาวิชา
สนุกไปกับการเล่นของเด็ก ขณะเด็กเล่นของเล่นพ่อแม่หรือผู้ใหญ่ควรหาโอกาสเล่นกับลูกและได้สังเกตการเล่นของลูกไปด้วย ซึ่งจะช่วยให้เราเห็นความสามารถ วิธีคิด วิธีแก้ปัญหา และพัฒนาการของลูก ชวนลูกคิดวิธีเล่นใหม่ๆ ได้ให้ลูกมีโอกาสเป็นผู้นำในการเล่น ชวนให้สังเกตและทดลอง ภายใต้บรรยากาศของการเล่นอย่างสนุกสนาน
ของเล่น..เครื่องมือฝึกฝนนิสัยที่ดี
ของเล่นเป็นเครื่องมือฝึกฝนที่ดีในเรื่อง ความรับผิดชอบ ความมีระเบียบเรียบร้อย การยอมรับและปฏิบัติตามกติกา ความอดทน เพียรพยายาม สุดท้าย เล่นเสร็จแล้วอย่าลืมให้เด็กๆ เก็บของเล่นเข้าที่ให้เรียบร้อย ฝึกกันเสียตั้งแต่เล็กแต่น้อย อย่าปล่อยให้เด็กๆ โตขึ้นพร้อมกับนิสัย “ไร้ความรับผิดชอบ”
